مسئله تولید زباله و روشهای درست دفع آن امروزه یکی از بزرگترین معضلات مدیریت شهری به خصوص در کلان شهرهایی مثل تهران است. افزایش جمعیت و رشد سرانه تولید زباله موجب شده که روزانه حجم بسیار زیادی از پسماندها ی خطرساز ومرگ آفرین به عنوان زباله دور ریخته شوند.
آیا با توجه به جمعیت حدود ۱۲ میلیون نفری شهر تهران، آمار سرسام آور تولید ۷ هزار و ۵۰۰ تن زباله در شبانه روز خیلی عجیب به نظر نمی رسد؟ براساس مطالعات انجام شده، تهرانی ها ۲ برابر استاندارد جهانی زباله تولید می کنند.
آیا وقت آن نرسیده است تا هر یک از ما در قبال این خطر جدی احساس مسئولیت کرده و در روش زندگی خود تغییرات اساسی اعمال کنیم؟
عوامل موثردر این فرایند خطر ساز به ۲ دسته تقسیم بندی شده اند:
۱ – عوامل موثردر افزایش تولید زباله
۲ – مدیریت نادرست (اعم از دفع و یا بازیافت) زباله تولید شده در اینجا به نکاتی مختصر در مورد ظروف یک بار مصرف اشاره و چند راهکار ساده را برای کنترل آن پیشنهاد می نماییم.
افزایش تولید سرانه زباله (تولید به ازای هر نفر) دلایل متعددی دارد که بعضی از آنها سهم بیشتری داشته و می توان با کمی توجه و دقت در زندگی روزمره تا حدود زیادی آنها را کنترل نمود. یکی از انواع زباله که تأثیر چشمگیر در افزایش آمار وتخریب محیط زیست دارند ظروف یک بار مصرف پلاستیکی ،پلی اورتان ،پی وی سی یا انواع دیگر غیرقابل تجزیه می باشند که متأسفانه امروزه ورود انواع آنها به زندگی بشر به یک معضل جهانی تبدیل شده است، این مواد پس از استفاده و “دور انداختن” بیش از صدها سال در طبیعت به شکل اولیه باقی می مانند و علاوه بر اینکه به اشکال نا مناسب مانند تغذیه دامها ،پرندگان یا آبزیان وارد چرخه غذایی انسانهامی شوند، به شدت فرایند تولیدمثل ،بذرافشانی ،رشد وتکثیر گیاهان را مختل نموده و ضمن ازبین بردن پوشش گیاهی وتخریب تدریجی مراتع ،چراگاهها و زیستگاهها ی طبیعی حشرات وخزندگان ،آثار زیانبار حضورشان را نهایتا” به انسانها که خود تولید کننده اصلی آنها قلمداد می شوند تحمیل می کنند.
در نگاه اول گرچه حذف مواد مذکور از زندگی روزمره آسان به نظر نمی رسد اما می توان با مدیریت مصرف وتدبیر بیشترتا حدی زیاداز استفاده فراوان آنها جلوگیری کرد.
با اینکه دلایل متعددی برای افزایش تمایل مردم به استفاده از ظروف یک بار مصرف وجود دارد ولی هیچ کدام از این دلایل موجه و دائمی نیستند، سهولت استفاده از این نوع کالا و قیمت پایین آن به عنوان بزرگترین عوامل ترویج استفاده از آنها ، باعث شده اند که خطرات نا آشکار ناشی از کاربرد شان نادیده گرفته شده و یا کمرنگ جلوه کنند.
ظروف یک بار مصرف دارای ترکیباتی شیمیایی هستند که در برخورد با مواد خوراکی گرم ترکیبات بسیار خطرناکی آزاد می کنند که با وارد شدن به بدن انسان ، باعث بروز مشکلات جدی در سیستم های داخلی می شوند، مصرف خوراکیها ومایعات داغ مانند چای و قهوه در ظروف پلاستیکی در بروز انواع سرطانهای کبد، سرطان پروستات، سرطان سینه، بروز نواقص جنینی، بیش فعالی، بیماری های قلبی و عروقی، بلوغ زودرس، اختلالات هورمونی و بروز ناباروری در مردان و زنان، خستگی، افسردگی، حالات عصبی، بی خوابی و حتی اختلالات خونی مانند کاهش پلاکت های خونی و هموگلوبین و اختلالاتی از قبیل ناهنجاری های کروموزوم ی و لنفاوی ثابت شده است.
آیا واقعا با وجود این خطرات جدی برای سلامت و تهدید محیط زیست با انباشت زباله های تجزیه نشدنی هنوز هم توجیهی برای استفاده از آنها وجود دارد؟ عده ای بر این باورند که استفاده از ظروف یک بار مصرف باعث جلوگیری از انتقال بیماریها می شود، اما باید به این نکته توجه کرد که با این روش شاید تا حدودی انتقال بیماریهای میکروبی را کنترل کنیم ولی خود را در معرض مشکل بزرگتری با عنوان “آلودگیهای شیمیایی” قرار می دهیم که بر خلاف اغلب بیماریهای میکروبی با پایداری طولانی خود اثرات زیانبار آنها با حرارت دادن از بین نمی رود بلکه باعث تشدید اثر میکروبها نیز خواهیم شد.
رها شدن مواد پلاستیکی در طبیعت و بلع آنها توسط سایر جانداران، معضل بزرگی است که حیات وحش با آن روبرو شده است. متأسفانه آمارهای زیادی حاکی از خفه شدن ماهیها به دلیل بلعیدن پلاستیک ها و یا بروز بیماریهای گوارشی در حیوانات جنگلی وجود دارد که همه بر اثر خوردن زباله های پلاستیکی رها شده در طبیعت توسط گردشگران این مناطق بروز کرده اند.
تمامی مشکلاتی که اشاره شد با “استفاده نکردن یا کنترل مصرف ظروف یک بار مصرف” به راحتی قابل پیشگیریست .
اگر کمی فکر کنیم خواهیم دید ، در بیشتر مواقع استفاده از این مواد مضر فقط به یک عادت برای راحت تر شدن امور روزمره زندگی تبدیل شده است و به راستی هیچ الزامی برای آن وجود ندارد.
می توان با تجدید نظر در بسیاری از عاداتی که بیشتر شرکتهای تولیدی با تبلیغات گمراه کننده وسودجویانه خود از آن بهره می گیرندو اصلاح رفتارهای مصرفی اخیرمان ( که چندان هم در زندگی ما قدمت تاریخی ندارند)در حفظ سلامت انسانها، محیط زیست و حیات وحش بکوشیم .
با اقداماتی نظیر آنچه بیش از دو دهه در کشورهای پیشرفته آغاز شده است:
۱- در مهمانی ها و مجالس خود(هرچند خودمانی) از پذیرایی در ظروف یک بار مصرف پلاستیکی جدا بپرهیزیم و گرچه آسان نیست از همان رسم زیبای پذیرایی در بلور و چینی پیروی کنیم.
۲- هنگام سفارش غذا ی آماده به جای گرفتن تعداد زیاد ظروف انفرادی ، غذا را در ظروف بزرگ تحویل بگیریم .
۳- یک لیوان تاشو همراهمان داشته باشیم تا در اماکن عمومی (مثل بانک ها) برای نوشیدن آب مجبور به استفاده از لیوان یک بار مصرف نشویم. یادمان باشد مایعات داغ را در لیوانهای تاشو ننوشیم!
۴- برای خرید آش، حلیم، شله زرد و ….آماده ،ظروف مناسب با خود داشته باشیم تا مجبور نشویم از ظروف یک بار مصرف استفاده کنیم.
۵- در شرایطی مانند توزیع نذری که چاره ای جز استفاده از ظروف یک بار مصرف نیست، به جای استفاده از نوع پلاستیکی ، از ظروف کاغذی یا گیاهی استفاده کنیم. علاوه براین اگر با ظروف پلاستیکی یا کاغذی در مسیر عبور از ما پذیرایی کردند آنهارا بی مهابا در جوی خیابان رها نکنیم ،رفتگر های مهربان شهرداری به اندازه کافی خسته می شوند،نگران بیکار شدنشان هم نباشیم.
۶- در مهمانی ها ومجالس وقتی ناگزیر با هرنوع لیوان یا سایر اقلام یک بار مصرف از شما پذیرایی می شود میتوانید با علامتگذاری وحفظ لیوان خود تا پایان از مصرف بیش از یک عدد آن بی نیاز شوید ،کاری که سالهاست در اغلب کشورها متداول است و توسط بالاترین مدیران وشخصیتها رعایت می شود.
۷- امروزه بسیار متدوال است که فروشندگان در زمان فروش، اقلام مختلف بسیار ساده وکوچک ویکپارچه را هم داخل کیسه های پلاستیکی به شما تحویل می دهند ، شما می توانید در بسیاری از موارد خرید های خود را با تعداد کمتری کیسه پلاستیکی به منزل حمل کنید یا به میل خود از دریافت کیسه پلاستیکی اجتناب نمائید.
۸- سخت نیست که در ترویج وتبلیغ این راهکارهای ساده بکوشیم و آنها را با دیگر عزیزانمان در میان بگذاریم ، به امید آنکه همگان در استفاده از این کالاهای زیانبار تجدید نظر کنند.
پاسخی بگذارید