آشنایی با انواع ادیان

تقسم بندی ادیان از منظر تاریخی و وضعیت فکری بشر 

۱– ادیان ابتدایی
۲- ادیان قدیمی
۳- ادیان پیشرفته

 ادیان ابتدایی : اولین عقاید دینی بشر با غریزه فطری و نگاه خرافی انسان به ماورا و حوادث طبیعی به وجود آمد.ادیان ابتدایی امروزه هم در نقاط مختلف دنیا در قبایل دور افتاده دیده میشود .

عناصر مشترک ادیان ابتدایی عبارتند از :

۱- توتم : نماد و نشانه ای که مردم قبیله را حمایت و محافظت میکند و دارای جایگاه و احترام ویژه است ( مانند نماد شیر در آفریقا )
۲- آنیمیسم ( جان پرستی ) : اعتقاد به وجود روح و جان در تمام مظاهر طبیعت و پرستش آنها . ( مانند پرستش ستارگان )
۳-فیتیش : به معنای جادو ، احترام به یک شی مادی که نیروی جادویی دارد و داشتن آن باعث سعادت است ( مانند سنگهای قیمتی )
۴- نیاکان پرستی :احترام و انجام اعمال ویژه برای پرستش روح مردگان برای جلوگیری از بازگشت اموات ( در قبایل ژاپنی مرسوم است )
۵-تابو : عبارت بود از محرمات و مقرراتی که هر قبیله برای خود وضع میکرد ( اعم از مقررات معاش ، ازدواج و تغذیه و…)

ادیان قدیمی : آیین های منقرض شده در خاورمیانه و مصر باستان از آن نمونه هستند .در این ادیان اعتقاد به خدایان متعدد وجود دارد به همین دلیل به دوران اساطیر ( خدایان ) معروف است . خدایان متعدد مانند شیوا و آناهیتا و .. نمونه هایی از خدایان ادیان قدیمی هستند .

ادیان پیشرفته و مترقی : ادیانی که خداوند یکتا را پرستش میکنند مانند یهودیت ، مسیحیت و اسلام

 

تقسیم بندی ادیان از نظر نژادی

۱- ادیان سامی ( ابراهیمی )
۲- ادیان غیر سامی ( آریایی )
۳- ادیان خاور دور

ادیان سامی : سامی به معنای بلند مرتبه میباشد . این ادیان از سلاله حضرت ابراهیم بوده و ادیانی هستند که از جانب خدای یگانه فرستاده شده اند .مهمترین خصوصیت آنها توحید و یکتا پرستی است مانند یهودیت – مسیحیت واسلام

 ادیان غیر سامی : این ادیان در ایران ظهور کرده اند و به همین جهت به نام آریایی معروف شده اند این آیین ها پیامبران ایرانی مانند زرتشت ، مانی ، مزدک و … داشته اند ادیان روم و یونان قدیم نیز از ادیان غیر سامی محسوب میشوند .

ادیان خاوردور : ادیانی که ظهورشان در آسیای شرقی بوده و در میان نژاد خاوردور وجود دارد مانند آیین های کنفوسیوس ، تائوئیسم و شینتو

تقسیم بندی ادیان از نظر جغرافیایی

۱- ادیان غربی : ادیانی که در غرب خاورمیانه ظهور کرده اند مثل یهودیت ، مسیحیت و اسلام

۲- ادیان شرقی : در شرق خاورمیانه بوده اند مانند بودیسم ، هندوئیسم و شینتو

* پایه و اساس ادیان شرقی آیین هندوئیسم بوده که ظهور آن به ۶۰۰۰ سال قبل باز میگردد و بیانگر این است که بشر از ۶۰۰۰ سال پیش نیز آیین معرفتی ایجاد کرده است .

* ادیان شرقی بر خلاف ادیان غربی تعریفی از خدا پرستی ندارند .

 

تقسیم بندی ادیان بر اساس مراحل معرفتی انسان

۱- ادیان ساده
۲- ادیان فلسفی
۳- ادیان وحیانی

* همانطور که در بحثهای پیشین مورد بررسی قرار گرفت چهار مرحله معرفتی که برای انسان تعریف شد عبارت بودند از :
حیوانیت – بشریت ، انسانیت و آدمیت

* بر اساس اینکه انسان در چه مرحله از زندگی اش قرار بگیرد نوع پرستش و نحوه نگرش و دین او متفاوت خواهد بود .

ادیان ساده : بعد از گذشتن از مرحله حیوانی که مرحله غریزه و نفسانیت است انسان وارد مرحله بشریت میشود در این مرحله تقلید جای غریزه را میگیرد ادیان ساده متعلق به دوره بشریت انسان هستند . وقتی انسان غرایز را مهار میکند و تابع نظم و قانونی میشود بشریت او آغاز میگردد آدم ابوالبشر یعنی آغازگر دوره بشریت و شروع دین . وجود آنیمیسم ، توتم و فیتیش در این ادیان دیده میشود .

 ادیان فلسفی : با ورود انسان به مرحله انسانیت تقلید جای خود را به تعقل میدهد در مرحله انسانیت است که انسان از قدرت اندیشه و تفکر بهره میگیرد . ادیان فلسفی که مختص دوره انسانیت هستند تحلیلی از جهانشناسی بدون پرستش خداوند دارند مانند هندوئیسم ، بودیسم و آیین کنفوسیوس

ادیان وحیانی : دوران آدمیت گذشتن از تعقل و ورود به مرحله وحی ، کشف و شهود است ادیان الهی در دوران آدمیت انسان به وجود میایند و ادیانی هستند که از جانب خدا فرستاده میشوند . یهودیت و مسیحیت و اسلام

 


تقسیم بندی ادیان بر اساس علم کلام

از نظر علم کلام برای شناخت خداوند سه شخصیت مثالی تعریف میشود .

شخصیت ساعت ساز ( شخصیت ناظر ) : در این نگاه ساعت ساز ساعتی را ساخته (خلق کرده) است و ساعت بدون حضور ساعت ساز با نظامی که در آن تعبیه شده کار میکند . ادیان ابراهیمی این نگاه را به خداوند دارند و او را معماری میبینند که بنایی را خلق کرده و دیگر دخالتی در در اداره آن ندارد و انسان با دیدن این بنا به وجود معماری ماهر اعتقاد پیدا میکند در این نگاه خداوند ناظر بر مخلوقات است .

شخصیت عامل : بذری کاشته میشود و گیاهی از آن میروید عامل رشد در وجود آن بذر و گیاه نهفته است و هر لحظه که آن عامل از گیاه گرفته شود رشد متوقف خواهد شد ادیان شرقی مانند بودیسم به این نگاه معتقدند و عامل حرکت را در وجود خود موجودات میبینند و بر این اعتقادند تا وقتی که عامل جلوه کند هستی وجود دارد
* درعرفان اسلامی نیز این نوع نگاه پذیرفته شده است
* عرفان ابن عربی که از بودیسم سرچشمه میگیرد هم به این نوع نگاه اعتقاد دارد

ضربه ای به یک گوی و یا توپ زده میشود و آن توپ بر اساس میزان قدرت ضربه وارد شده به حرکت خود ادامه میدهد برخی ادیان شرقی این نگاه را نسبت به نیروی برتر دارند

منابع:
علی اصغر حکمت ، تاریخ ادیان
جان بی ناس ، تاریخ جامع ادیان ، ترجمه علی اصغر حکمت
حسین توفیقی ، آشنایی با ادیان بزرگ
محمد ظهرابی ، ادیان ابتدایی

اشتراک گذاری

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *